Cùng đồng tế Thánh Lễ có hàng chục Hồng Y, Tổng Giám Mục, Giám Mục và khoảng 100 linh mục. Tham dự Thánh lễ có nhiều tu sĩ nam nữ và gần 10.000 giáo dân.
Giảng trong thánh lễ ĐTC mời gọi mọi người noi gương Mẹ Maria khởi hành từ trung tâm là Chúa Giêsu Kitô, sống trong chiêm niệm, giữ gìn mọi sự trong thinh lặng và đem chúng tới cho Chúa. Để cho đức tin không bị giản lược vào một ý tưởng hay một lý thuyết, chúng ta tất cả cần có con tim của một bà mẹ, biết giữ gìn sự dịu hiền của Thiên Chúa và lắng nghe các nhịp đập của trái tim con người. Ngày đầu năm bắt đầu trong thánh danh của Mẹ Thiên Chúa. Chúng ta phải biết ơn, bởi vì trong các lời này được gói ghém sự thật về Thiên Chúa và về chúng ta. ĐTC giải thích điểm này như sau:
Nghĩa là kể từ khi Chúa nhập thể nơi Đức Maria, thì từ lúc đó và cho đến luôn mãi Ngài mang lấy nhân tính của chúng ta trên mình. Không còn có Thiên Chúa mà không có con người : thịt xác mà Đức Giêsu đã nhận lấy từ Mẹ là của Ngài và sẽ luôn mãi là của Ngài. Nói Mẹ Thiên Chúa nhắc cho chúng ta biết rằng Thiên Chúa gần gũi với nhân loại như một trẻ thơ gần gũi với người mẹ mang nó trong lòng.
Từ mẹ – mater – cũng nhắc tới từ vật chất materia. Trong Mẹ mình, Thiên Chúa trên Trời, Thiên Chúa vô biên, đã trở thành bé nhỏ, đã trở thành vật thể, không chỉ để ở với chúng ta mà cũng như chúng ta. Đó là phép lạ, là sự mới mẻ: con người không cô đơn, mồ côi nữa, nhưng luôn mãi là con. Năm mở ra với sự mới mẻ này. Và chúng ta công bố sự mới mẻ như thế bằng cách nói Mẹ Thiên Chúa. Đó là niềm vui biết rằng sự cô đơn của chúng ta đã được thắng vượt. Đó là vẻ đẹp biết rằng mình là con được yêu thương, biết rằng tuổi thơ của chúng ta sẽ không bao giờ bị lấy mất đi nữa. Đó là phản chiếu trong Thiên Chúa giòn mỏng và bé thơ trong tay Mẹ, và thấy rằng nhân loại thân yêu và thánh thiêng đối với Chúa. Vì vậy, phục vụ sự sống con người là phục vụ Thiên Chúa và mọi sự sống, từ sự sống trong lòng mẹ cho tới sự sống của người già khổ đau và bệnh tật, cho tới sự sống gây khó chịu và cả kinh tởm, đều được tiếp nhận, yêu thương và trợ giúp.
Tiếp tục bài giảng ĐTC nhấn mạnh trên thái độ thinh lặng của Mẹ Maria giữ gìn mọi sự trong lòng và suy gẫm. Mẹ kết hiệp với Con: Chúa Giêsu bé thơ “không lời”. Ngài là Ngôi Lời của Thiên Chúa nhưng giờ đây “câm lặng”. Sự uy nghiêm của Ngài không lời, mầu nhiệm tình yêu được vén mở trong sự yếu đuối. Sự bé bỏng thinh lặng này là ngôn ngữ vương quyền của Ngài… Sự thinh lặng cũng nói với chúng ta rằng nếu chúng ta muốn giữ gìn mình, chúng ta cần thinh lặng ngắm nhìn máng cỏ, để hiểu rằng mình được yêu thương. Khi nhìn máng cỏ, chúng ta hãy để cho Chúa Giêsu nói với con tim chúng ra rằng sự bé nhỏ của Ngài tháo gỡ tính kêu căng của chúng ta xuống, sự nghèo khó của Ngài khuấy động các sang trọng của chúng ta, sự hiền dịu của Ngài đánh động con tim vô cảm của chúng ta. Dành ra mỗi ngày một lúc thinh lặng với Chúa là giữ gìn linh hồn chúng ta, là giữ gìn sự tự do của chúng ta khỏi cái tầm thường của tiêu thụ và khỏi các quay cuồng của quảng cáo, khỏi cái lan tràn của những lời trống rỗng và khỏi các làn sóng đảo lộn của các bép xép và tiếng động.
Các điều mà Mẹ giữ gìn trong lòng là các niềm vui nỗi buồn: một đàng là sự kiện Chúa Giêsu sinh ra, tình yêu của thánh Giuse, cuộc viếng thăm của các mục đồng, đêm ánh sáng; đàng khác là tương lai không chắc chắn, thiếu nhà cửa, không tìm ra chỗ trọ, nỗi phiền muộn bị khước từ, sự thất vọng đã phải sinh Chúa Giêsu trong chuồng dành cho súc vật. Các niềm hy vọng và các âu lo, ánh sáng và bóng tối. Mẹ đã giữ gìn và suy gẫm tất cả mọi điều đó với Thiên Chúa trong lòng Mẹ. Không giữ lại gì cho mình, không khép kín trong cô đơn hay thổ lộ trong cay đắng, nhưng đã đem tất cả tới cho Thiên Chúa với lòng tín thác: không để cho cuộc đời làm mồi cho sự sợ hãi, chán nản, hay mê tín, không khép kín trong chính mình hay tìm lãng quên, nhưng biến tất cả thành một đối thoại với Thiên Chúa. Và Thiên Chúa lưu tâm tới chúng ta, đến ở trong cuộc đời của chúng ta.
Con tim mời gọi nhìn vào trung tâm của con người, của các tình cảm của cuộc sống. Khởi đầu năm mới kitô hữu chúng ta cũng cảm thấy phải khởi hành từ trung tâm, để lại sau lưng các gánh nặng quá khứ và bắt đầu trở lại từ điều quan trọng… Để tiến tới, ngày lễ hôm nay nói với chúng ta cần phải trở lại đàng sau; bắt đầu từ máng cỏ, từ người Mẹ bồng Thiên Chúa trên tay.
Khi nhìn Mẹ Thiên Chúa chúng ta được khích lệ bỏ đi biết bao gánh nặng vật chất vô ích và tìm lại điều quan trọng. Ơn của Mẹ, ơn của mỗi bà mẹ và mỗi phụ nữ quý báu biết chừng nào cho Giáo Hội, cũng là mẹ và phụ nữ!… Để cho lòng tin không bị giản lược thành một ý tưởng hay lý thuyết chúng ta tất cả cần có con tim của một bà mẹ biết giữ gìn sự hiền dịu của Thiên Chúa và lắng nghe các nhịp đập của trái tim con người.
Lúc 12 giờ trưa ĐTC đã đọc Kinh Truyền Tin với hàng chục ngàn tín hữu và du khách hành hương tụ tập tại quảng trường thánh Phêrô. Trong bài huấn dụ ngắn ngài đã lập lại sứ điệp của Phúc Âm thuật lại cảnh các mục đồng vội vã kéo nhau tới thờ lậy Chúa Hài Nhi tại hang đã Bếtlêhem và kể lại cho mọi người nghe những điều đã được nói về Ngài. Trong khi Mẹ Maria giữ gìn và suy gẫm mọi sự trong lòng. Mẹ dạy cho chúng ta biết đón nhận biến cố Giáng Sinh, tiếp nhận ơn của Thiên Chúa như thế nào, không phải một cách hời hợt bề ngoài, nhưng giữ gìn và suy gẫm trong lòng.
Nhờ Mẹ Maria Con Thiên Chúa nhận lấy xác thể. Nhưng chức làm mẹ của Đức Maria không chỉ giản lược vào điều đó: nhờ lòng tin của mình Mẹ cũng là môn đệ đầu tiên của Chúa Giêsu, và điều này làm nở rộng chức làm mẹ của Mẹ. Chính lòng tin của Mẹ khơi dậy dấu lạ đầu tiên trong tiệc cưới Cana, góp phần khơi dậy lòng tin nơi các môn đệ; cũng với lòng tin Mẹ Maria đứng dưới chân thập giá và nhận tông đồ Gioan làm con, và sau khi Chúa sống lại trở thành Mẹ của Giáo Hội được Chúa Thánh Thần hiện xuống trong ngày lễ Ngũ Tuần. Đề cập tới nhiệm vụ đặc biệt của Đức Mẹ ĐTC nói.
Như là mẹ Đức Maria có một nhiệm vụ đặc biệt: Mẹ ở giữa Chúa Giêsu Con Mẹ và loài người trong các thực tại của thiếu thốn, nghèo túng và khổ đau của họ. Mẹ bầu cử, ý thức rằng như là mẹ Mẹ có thể và phải đưa lên Con Mẹ các nhu cầu của con người, đặc biệt của các người yếu đuối và khốn khổ nhất. Đề tài của Ngày hoà bình thế giới mà chúng ta cử hành hôm nay chính là dành cho họ “Các người di cư và tỵ nạn: các người nam nữ kiếm tìm hoà bình”. Một lần nữa tôi muốn là tiếng nói thay cho các anh chị em khẩn nài một chân trời hoà bình cho tương lại của họ. Vì hoà bình này là quyền của tất cả mọi người, nhiều người trong họ sẵn sàng liều mạng trong một cuộc du hành, đa số lâu dài và nguy hiểm, đương đầu với mệt nhọc và khổ đau (Sứ điệp cho Ngày hoà bình thế giới 2018,1). Chúng ta đừng dập tắt niềm hy vọng trong tim của họ, đừng bóp nghẹt các chờ mong hòa bình của họ! Thật là quan trọng từ phía tất cả mọi người, các cơ cấu dân sự, các thực tại giáo dục, bác ái và giáo hội, sự dấn thân bảo đảm cho các người tỵ nạn di cư và tất cả mọi người một tương lại hoà bình. Xin Chúa ban cho chúng ta biết hoạt động trong năm mới này với lòng quảng đại để thực hiện một thế giới liên đới và tiếp đón hơn. Tôi xin anh chị em cầu nguyện cho điều này trong khi chúng ta cùng nhau tín thác cho Mẹ Maria Mẹ Thiên Chúa năm 2018 vừa bắt đầu: “Dưới sự che chở của Mẹ chúng con tìm nơi ương ẩn. Hỡi Mẹ Thiên Chúa xin đừng khinh rẻ các lời khẩn cầu của chúng con đang sống trong thử thách, nhưng xin cứu chúng con khỏi mọi hiểm nguy, ôi lậy Đức Trinh Nữ vinh quang và được chúc phúc.”
Tiếp đến ĐTC đã đọc kinh Truyền Tin và ban phép lành đầu năm cho mọi người.
Sau Kinh Truyền Tin ĐTC đã chúc mọi người trong năm mới 2018 được mọi may lành. Ngài đặc biệt cám ơn tổng thống Italia đã gửi lời chúc năm mới trong sứ điệp gửi quốc dân cuối năm hôm 31 tháng 12, và ngài cầu chúc nhân dân Italia một năm an lành, hoà bình, luôn được Thiên Chúa chúc lành.
ĐTC cũng cám ơn nhiều sáng kiến cầu nguyện và hoạt động cho hoà bình được tổ chức đó đây nhân Ngày hoà bình thế giới như cuộc tuần hành quốc gia tại Sotto il Monte do HĐGM Italia cùng tổ chức với các hiệp hội Caritas, Hoà bình Chúa Kitô và Công Giáo tiến hành, cũng như các tham dự viên cuộc biểu tình “Hoà bình cho mọi vùng đất” do Cộng đồng thánh Egidio phát động tại Roma và nhiều nước trên thế giới. Ngài khích lệ tất cả tiếp tục dấn thân cho tình liên đới, đặc biệt với các vùng ngoại ô thành phố để thăng tiến sự sống chung hoà bình. Ngài cũng chào các nhóm tín hữu đến từ New York và ban nhạc đến từ California, cũng như nhóm bảo vệ sự sống tỉnh Massalengo. ĐTC chúc tất cả mọi người một năm mới hoà bình trong ơn thánh Chúa và với sự che chở của Mẹ Maria Mẹ Thiên Chúa.
(Linh Tiến Khải, RadioVaticana 01.01.2018)