Lời Chúa: Chúa Nhật tuần 4 Mùa Vọng (năm B)

₂₆ Khi ấy, thiên thần Gabriel được Chúa sai đến một thành xứ Galilêa, tên là Nadarét, ₂₇ đến với một trinh nữ đã đính hôn với một người tên là Giuse, thuộc chi họ Ðavít, trinh nữ ấy tên là Maria. ₂₈ Thiên thần vào nhà trinh nữ và chào rằng: “Kính chào trinh nữ đầy ơn phước, Thiên Chúa ở cùng trinh nữ”. ₂₉ Nghe lời đó, trinh nữ bối rối và tự hỏi lời chào đó có ý nghĩa gì. ₃₀ Thiên thần liền thưa: “Maria đừng sợ, vì đã được ơn nghĩa với Chúa. ₃₁ Này trinh nữ sẽ thụ thai, hạ sinh một con trai và đặt tên là Giêsu. ₃₂ Người sẽ nên cao trọng và được gọi là Con Ðấng Tối Cao. Thiên Chúa sẽ ban cho Người ngôi báu Ðavít tổ phụ Người. ₃₃ Người sẽ cai trị đời đời trong nhà Giacóp, và triều đại Người sẽ vô tận”. ₃₄ Nhưng Maria thưa với thiên thần: “Việc đó xảy đến thế nào được, vì tôi không biết đến người nam?” ₃₅ Thiên thần thưa: “Chúa Thánh Thần sẽ đến với trinh nữ và uy quyền Ðấng Tối Cao sẽ bao trùm trinh nữ. Vì thế, Ðấng trinh nữ sinh ra sẽ là Ðấng Thánh và được gọi là Con Thiên Chúa. ₃₆ Và này, Isave chị họ trinh nữ cũng đã thụ thai con trai trong lúc tuổi già và nay đã mang thai được sáu tháng, người mà thiên hạ gọi là son sẻ; ₃₇ vì không có việc gì mà Chúa không làm được”. ₃₈ Maria liền thưa: “Này tôi là tôi tớ Chúa, tôi xin vâng như lời Thiên thần truyền”. Và thiên thần cáo biệt trinh nữ.

“Này trinh nữ sẽ thụ thai, hạ sinh một con trai và đặt tên là Giêsu.” (Lc 1,31)

I. Dẫn vào Thánh lễ

Càng gần đến lễ Giáng sinh, lời cầu chúc mà chúng ta vẫn nghe ở đầu Thánh lễ “Chúa ở cùng anh chị em” càng thêm ý nghĩa. Ðây chính là lời ngôn sứ Natan nói với vua Ðavít trong bài đọc I hôm nay, và cũng là lời thiên sứ Gabriel nói với Ðức Mẹ trong bài Tin Mừng.

Chúng ta hãy dọn tâm hồn cho xứng đáng để Chúa thực sự ở cùng chúng ta.

II. Gợi ý sám hối

• Ðã bao dịp lễ Giáng sinh chúng ta chỉ lo chuẩn bị bề ngoài mà không lo chuẩn bị tâm hồn cho xứng đáng. 
• Ðã bao dịp lễ Giáng sinh chúng ta chỉ lo cho bản thân và gia đình mình mà không quan tâm đến những người khác. 
• Ðã bao dịp lễ Giáng sinh người công giáo chỉ biết mừng lễ với nhau mà không chia xẻ niềm vui cho anh em lương dân. 

III. Lời Chúa

1. Bài đọc I: 2 Sm 7,1-5.8b-11.16

Sau khi vua Ðavít đã chiến thắng mọi quân thù và đã yên vị trong Hoàng cung, ông muốn xây cho Chúa một ngôi nhà. Ông đem dự định ấy ra hỏi ngôn sứ Natan. Natan thỉnh ý Chúa xong, trở lại trả lời cho Vua Ðavít:

• Thiên Chúa không cần ở trong những ngôi nhà vật chất cho dù có sang trọng và vững chắc bao nhiêu đi nữa. 
• Ngược lại, Thiên Chúa muốn xây “nhà” cho Ðavít, nghĩa là củng cố triều đại của ông cho bền vững đến muôn đời. 

2. Ðáp ca: Tv 88

Tv này ca ngợi Thiên Chúa đã trung thành giữ lời Ngài đã hứa với Ðavít là sẽ cho “nhà” (triều đại) của ông bền vững muôn đời.

3. Tin Mừng: Lc 1,26-38

Nếu nhìn lại lịch sử bằng cái nhìn của loài người thì xem ra Lời Thiên Chúa hứa với Ðavít (một triều đại trường tồn) đã không được thực hiện, bởi vì từ khi nước Do thái bị đế quốc Babylon thôn tính thì không còn vua thuộc dòng dõi Ðavít nữa.

Nhưng Thiên Chúa có cách hành động vượt ngoài dự đoán của loài người: Ðức Giêsu là dòng dõi Ðavít chính là vị Vua sẽ làm cho triều đại Ðavít vững bền mãi mãi. Qua biến cố truyền tin, Ðức Giêsu bắt đầu nhập thể trong lòng Ðức Trinh nữ Maria. Thiên sứ Gabriel đã nói cho Ðức Mẹ biết về tương lai của hài nhi: “Thiên Chúa sẽ ban cho Ngài ngai báu Ðavít tổ phụ Ngài… và triều đại Ngài sẽ vô tận”.

4. Bài đọc II: Rm 16,25-27

Thánh Phaolô suy gẫm về mầu nhiệm cứu độ: đó là điều được Thiên Chúa dấu kín từ đời đời nhưng nay nhờ Ðức Giêsu mà được tỏ bày cho muôn dân.

Thật đúng như lời ngôn sứ Natan đã nói với vua Ðavít và thiên sứ Gabriel nói với Ðức Mẹ: triều đại của Ðức Giêsu mở rộng đến vô biên.

IV. Gợi ý giảng

* 1. Loài người muốn xây nhà cho Chúa

Bài đọc I hôm nay thuật rằng vua Ðavít muốn xây cho Chúa một ngôi nhà nhưng Ngài từ chối. Tin Mừng theo Thánh Luca cũng thuật rằng khi tới lúc Ðức Giêsu sắp sinh ra, Thánh Giuse và Ðức Mẹ không tìm được chỗ trong các quán trọ nên Ðức Mẹ phải sinh Ðức Giêsu trong hang đá.

Thiên Chúa không cần đến những ngôi nhà của loài người chúng ta!

Ngôi nhà mà Thiên Chúa muốn chính là một triều đại bền vững muôn đời, triều đại bắt đầu với Ðavít và tiếp nối bởi những kẻ thực lòng kính mến tôn thờ Ngài. Ngôi nhà mà Thiên Chúa muốn là những tâm hồn như Ðức Maria, luôn khiêm tốn vâng theo thánh ý Chúa.

Ðể chuẩn bị Lễ Giáng sinh, chúng ta cũng “cất nhà” cho Chúa. Ðó là những hang đá, máng cỏ theo kiểu truyền thống; những mô hình cách điệu, những bức họa theo kiểu hiện đại; những trang trí lộng lẫy huy hoàng v. v. Nhưng chúng ta phải biết rằng Chúa không thích những ngôi nhà đó cho bằng những đền thờ được xây dựng trong chính tâm hồn chúng ta và tâm hồn những người chung quanh chúng ta.

* 2. Thiên Chúa xây nhà cho loài người

Vua Ðavít có kế hoạch xây một Ðền thờ huy hoàng cho Chúa bằng tất cả những vật liệu quý giá nhất mà ông có thể có được. Ðức Maria cũng có một hướng sống mà Người cho là đẹp lòng Chúa nhất: “Tôi không biết đến người nam”.

Thiên Chúa không từ chối ý tốt đó: Ngài nói với Ðavít “Ðiều gì ngươi nghĩ trong lòng thì cứ thực hiện”. Nhưng Ngài giúp vua Ðavít và Ðức Maria thực hiện theo một cách thức vượt ngoài dự tưởng của các ngài: Natan nói với Ðavít “Thiên Chúa ở cùng bệ hạ”; Thiên sứ Gabriel cũng nói với Maria “Thiên Chúa ở cùng cô”. Ngôi nhà mà Thiên Chúa cùng xây dựng với loài người chính là tâm hồn con người.

Nhưng do đâu mà tâm hồn vua Ðavít được Chúa chọn làm nhà? Do lòng sám hối sâu xa về tội đã phạm. Và do đâu mà tâm hồn Ðức Maria trở thành nhà của Chúa? Do lòng khiêm tốn và tuyệt đối tin tưởng vào Chúa: “Này tôi là tôi tớ Chúa, xin hãy thành sự nơi tôi như lời thiên sứ truyền”.

* 3. Ðón nhận Chúa

Hai gương mặt nổi bật hôm nay là Vua Ðavít và Ðức Maria. Cả hai giống nhau ở điểm là muốn làm cho Chúa những gì tốt đẹp nhất, nhưng cuối cùng điều tốt đẹp ấy không phải là do hai vị làm cho Chúa mà là đón nhận việc Chúa làm cho mình.

Chuyện của hai vị gợi cho chúng ta một số ý tưởng:

• Thiên Chúa quý chuộng thiện chí của con người. Vì thiện chí nên vua Ðavít và Ðức Maria được Thiên Chúa chọn. 
• Nhưng Thiên Chúa có chương trình của Ngài. Chương trình này vượt quá dự tính của con người. 
• Nhờ vâng lời, con người được tham dự vào chương trình của Thiên Chúa và thiện chí của con người được Thiên Chúa nâng lên đến tầm mức kết quả không ngờ. 

Chúng ta hãy chuẩn bị đón nhận Chúa bằng cách:

• Trình bày cho Chúa những thiện chí của mình. 
• Khiêm tốn thưa với Ngài “Này con là tôi tớ của Chúa”
• Xin vâng theo kế hoạch của Ngài, cho dù có bất ngờ hay vượt quá dự tưởng của mình. 

* 4. Chiếc đũa thần và Cô bé Lọ lem

Câu chuyện được thánh Luca kể trong đoạn Tin Mừng này có phần giống chuyện cổ tích về Cô bé Lọ Lem. Cô Bé Lọ Lem Cinderella nghèo nàn xấu xí bỗng dưng trở thành nàng công chúa cực kỳ xinh đẹp chỉ bằng một cái phất nhẹ chiếc đũa thần của một Bà tiên.

Chúng ta hãy đọc kỹ những mô tả của Thánh Luca về tình trạng “đã là”, “đang là” và “sẽ là” của Maria:

– Tình trạng đã và đang là của Maria thì rất tầm thường: một thôn nữ sinh sống ở làng Nadarét vô danh rất ít người biết đến, mang một cái tên khá phổ biến là Maria (nguyên trong Tin Mừng thôi đã có ít là 3 người phụ nữ khác cũng mang tên Maria như thế). Lý lịch của nhân vật thứ nhất trong câu chuyện của Luca chỉ có thế, không như lý lịch của nhân vật thứ hai là Giuse dù sao cũng còn được ghi kèm là “thuộc dòng dõi Ðavít”.

– Nhưng tình trạng sẽ là của Maria thì khác hẳn: Maria “sẽ thụ thai sinh hạ một con trai và đặt tên là Giêsu”. Ðứa con đó “sẽ nên cao cả và sẽ được gọi là Con Ðấng Tối Cao. Ðức Chúa là Thiên Chúa sẽ ban cho Người ngai vàng vua Ðavít, tổ tiên Người. Người sẽ trị vì nhà Giacóp đến muôn đời, và triều đại Người sẽ vô cùng vô tận”. Cô thôn nữ tầm thường Maria sẽ là mẹ của Ðấng Cứu Tinh thiên hạ.

Chiếc đũa thần chính là quyền năng của Thiên Chúa: “Ðối với Thiên Chúa, không có gì là không thể làm được”. Mà giây phút chiếc đũa thần vung lên chính là lúc Maria thốt lên lời Fiat. Trong Kinh Truyền tin, chúng ta vẫn đọc “Phút ấy Ngôi Thứ Hai xuống thế làm người”. Trước tiếng Fiat, Maria là Cô Bé Lọ Lem, sau tiếng Fiat, Maria trở thành Mẹ Ðấng Cứu Thế. Tiếng Fiat nhiệm mầu giống câu thần chú “Vừng ơi mở ra” vậy!

Nhưng Fiat là gì? Fiat không hẳn là “Xin vâng”, vì “xin vâng” hàm ý là Maria sẽ đi làm theo ý Thiên Chúa, phần chủ động vẫn là phía con người. Mà nếu như để con người làm thì con người có làm được gì đáng kể đâu. Bàn tay yếu ớt của Cô Bé Lọ Lem làm sao nhặt lựa cho hết mấy thúng hạt đậu. Cô thôn nữ Maria làng Nadarét làm gì được để cứu độ cả thế giới loài người. Ðúng hơn, Fiat là “Xin Chúa cứ làm cho tôi”, chính Chúa làm chứ không phải Maria làm, phần của Maria chỉ là để cho Chúa làm, bằng chiếc đũa thần quyền năng của Ngài. Và khi chiếc đũa thần ấy vung lên, Maria cảm nghiệm “Chúa đã làm cho tôi bao điều cao cả” (Ðáp ca).

Tuy nhiên, chúng ta đừng tưởng Maria hoàn toàn thụ động, chỉ ở yên để Chúa làm, vậy thôi. Quả thật, phần cộng tác của Mẹ không nhỏ chút nào: Người muốn một tương lai êm ả, nhưng Chúa làm cho tương lai ấy hoàn toàn đổi hướng với biết bao xáo trộn. Thử tưởng tượng một thiếu nữ mang thai trước khi về nhà chồng. Biết bao rắc rối và khổ tâm đối. Biết bao khó xử đối với gia đình, với họ nhà chồng và nhất là với người chồng sắp cưới. Ðể Chúa làm có nghĩa là mình không làm chủ đời mình nữa nhưng giao trọn dòng đời cho Ngài định hướng, miễn sao mọi sự đi đúng chương trình của Ngài. Dù sao, Maria vẫn tin rằng Chúa sẽ hướng đời Mẹ đến chỗ tốt đẹp: “Phận nữ tì hèn mọn, Ngài đoái thương nhìn tới. Từ nay hết mọi đời sẽ khen tôi diễm phúc” (Ðáp ca).

Chúng ta cũng là những cô bé lọ lem. Thiên Chúa có chiếc đũa thần kỳ diệu “không có gì mà Thiên Chúa không làm được”. Làm thế nào để Thiên Chúa vung chiếc đũa thần ấy lên cho đời ta được biến đổi? Chúng ta hãy noi gương Ðức Mẹ thưa lên lời Fiat: “Xin Chúa cứ làm cho con”

* 5. Xin vâng

Một linh mục nổi tiếng là thánh thiện và nhiệt thành có kể lại kinh nghiệm khi được mời dự tiệc tại một nhà giáo dân khá giả trong giáo xứ như sau:

Trong suốt bữa tiệc thịnh soạn hôm đó, giữa tiếng cười nói của thực khách, có một điều làm tôi thắc mắc đó là tiếng nước chảy đâu đó trong nhà. Vì là lần đầu tiên được mời, tôi không dám lên tiếng, chỉ mong sao có người nhà nhận ra tiếng nước chảy đó.

Sau cùng, không thể cầm lòng được, tôi hỏi một người giúp việc. Với nụ cười lịch sự, người này giải thích. Cách đây khoảng 40 năm, khi người ta đào móng xây nhà và dựng nông trại, tình cờ họ đã khám phá ra mạch nước ngầm. Thế là họ xây một căn phòng ngay bên mạch nước, kể từ đó họ xây những căn phòng khác ở chung quanh.

Mạch nước ngay trong nhà mình, tư tưởng đó xâm chiếm tâm trí tôi suốt quảng đường về, và tôi đoán ra được đâu là bí quyết hạnh phúc của gia đình giáo dân ngoan đạo và tốt lành đó.

*

Câu chuyện trên đây gợi lại trong tâm trí chúng ta lời sứ thần chào Ðức Trinh Nữ: “Kính Mừng Maria đầy ơn phúc” (Lc. 1, 28). Vâng, mẹ chính là mạch suối tràn đầy thánh ân, mạch suối trong lành, tươi mát, mạch suối không bao giờ cạn của Thiên Chúa.

Ðể chuẩn bị cho Ngôi Hai xuống thế làm người, Thiên Chúa đã dọn sẵn cung lòng Ðức Maria trinh khiết vẹn tuyền, xứng đáng cho Con Thiên Chúa ngự đến. Thiên Chúa đã ưu đãi và ban ơn đặc biệt cho Mẹ qua lời sứ thần: “Maria đừng sợ, vì đã được ơn nghĩa với Chúa” (Lc. 1, 3). Và để bảo đảm cho sự can thiệp đặc biệt này, sứ thần loan báo thêm: “Chúa Thánh Thần sẽ đến với Trinh Nữ, và uy quyền Ðấng Tối Cao sẽ bao trùm Trinh Nữ” (Lc. 1, 35). Như vậy, việc sinh con này hoàn toàn do Thiên Chúa, xác thịt không tham dự vào.

Cuối cùng, thiên thần đã kết thúc sứ điệp Truyền Tin bằng một lời bảo đảm tuyệt diệu: “Vì không việc gì mà Thiên Chúa không làm được” (Lc. 1, 38).

Và Ðức Maria, với tâm tình đầy tin tưởng, vâng phục và phó thác, liền thưa: “Xin hãy thể hiện nơi tôi theo như ngài nói” (Lc. 1, 38). Một câu tuy ngắn gọn nhưng đã thay đổi hoàn toàn bộ mặt thế giới. Một câu đã khai mở kỷ nguyên cứu rỗi. Một câu đã đem lại cho muôn loài niềm hy vọng và bình an.

Với “Uy quyền Ðấng Tối Cao”, một thế giới tuyệt vọng trong vòng kiềm tỏa của tội lỗi, đã hy vọng được ơn giải thoát.

Với “Uy quyền Ðấng Tối Cao”, một cung lòng trinh nữ không sinh con, đã được dâng hiến để hạ sinh Ðấng Cứu Thế.

Với “Uy quyền Ðấng Tối Cao”, một nhân loại đang sống dưới ách nô lệ của Satan, đã được tự do làm con cái Chúa.

Lời thưa “Xin Vâng” của Mẹ không chỉ thốt lên một lần để thay tất cả, nhưng là tiếng “xin vâng” liên lỉ trọn kiếp người. Từ tiếng “xin vâng” đầy phó thác và tuân phục vào ngày Truyền Tin đến lời “xin vâng” trọn vẹn tin yêu và chấp nhận dưới chân thập giá.

*

Lạy Mẹ Maria, việc Mẹ thụ thai cách lạ lùng là dấu hiệu báo trước sứ mạng cao cả của Hài Nhi. Xin cho chúng con biết vâng phục và phó thác cho chương trình nhiệm mầu của Chúa. Nhất là xin Mẹ cho chúng con biết cộng tác với ơn Chúa để hoàn thành sứ mạng mà Chúa đã giao phó cho mỗi người chúng con. Amen. (Thiên Phúc, “Như Thầy đã yêu”)

* 6. “Xin Chúa cứ làm nơi con”

“Ðối với Thiên Chúa, không có gì là không thể làm được”.

Câu này chẳng gây thắc mắc gì đối với những việc Thiên Chúa đã làm trong vũ trụ và trong lịch sử: Thiên Chúa đã làm ra trời đất muôn vật bao la vô vàn vô số; Thiên Chúa đã làm bao phép lạ từ xưa tới nay v. v.

Nhưng tôi có thể áp dụng câu này vào chính bản thân tôi không? Nói cách khác, Thiên Chúa có thể làm được bất cứ điều gì nơi bản thân tôi không?

• Rất nhiều khuynh hướng xấu đã đâm rễ rất sâu trong con người tôi. Dù đã cố gắng rất nhiều nhưng tôi đã không bứng rễ chúng được. Thiên Chúa có bứng được không?
• Tôi là một kẻ tội lỗi. Thiên Chúa có thể làm cho tôi thành một vị thánh không?
• Tôi là một người rất ít khả năng. Thiên Chúa có thể dùng tôi để thực hiện những dự định lớn lao của Ngài không?

Dù còn bối rối và chưa hiểu như Ðức Maria ngày xưa, nhưng thôi, tôi hãy bắt chước Mẹ mà thưa lại “Xin hãy thể hiện nơi con”.

V. Lời nguyện cho mọi người

Chủ tế: Anh chị em thân mến, lễ Giáng Sinh đã gần kề, hôm nay Hội thánh nêu bật Ðức Maria là mẫu gương cho những người tiếp đón Ðức Giêsu. Chúng ta hãy dâng lên Chúa những ý nguyện sau đây:

1. Ðức Maria đã rộng lòng đón tiếp Ðức Giêsu xuống thế cứu độ loài người / Chúng ta hãy cầu nguyện cho mỗi thành phần trong Hội thánh biết noi gương Ðức Maria / đón tiếp Ðức Giêsu vào cuộc sống của mình.

2. Ðức Maria đã tìm hiểu ý muốn của Thiên Chúa rồi sẵn sàng vâng theo / Chúng ta hãy cầu nguyện cho những người lãnh đạo các quốc gia biết tìm hiểu chương trình cứu độ của Ðức Giêsu / để dẹp bỏ mọi thành kiến và nghi kỵ đói với đạo Chúa.

3. Ðức Maria đã tin rằng đối với Thiên Chúa không có gì là không thể làm được / Chúng ta hãy cầu nguyện cho những người là nạn nhân của chia rẽ, bất công, hận thù, nghèo đói không rơi vào thất vọng / nhưng tìm được hy vọng nơi Chúa là Ðấng có thể làm được tất cả.

4. Ðức Maria đã cộng tác với Chúa Thánh Thần để Ðức Giêsu nhập thể cứu độ / Chúng ta hãy cầu nguyện cho anh chị em trong cộng đoàn họ đạo chúng ta / biết cộng tác với Chúa Thánh Thần để Ðức Giêsu luôn được chúng ta tiếp đón trong cuộc đời.

Chủ tế: Lạy Chúa, xin sai Thánh Thần Chúa đến với mỗi người chúng con, giúp chúng con biết đón nhận Ðức Giêsu, để đem Ðức Giêsu đến cho mọi người chung quanh chúng con. Chúng con cầu xin nhờ Ðức Kitô. . .

VI. Trong Thánh lễ

– Nên đọc Kinh nguyện Thánh Thể 4, nhấn mạnh những chỗ sau:

. (Cuối đoạn 1): Hơn nữa nhiều lần Cha đã giao ước với loài người và dùng các ngôn sứ mà dạy cho biết đợi chờ ơn cứu độ.

. (Ðầu đoạn 3): Lạy Cha chí thánh, Cha quá yêu thương thế gian, đến nỗi khi tới thời viên mãn, đã sai Con Một đến cứu độ chúng con…

– Trước kinh Lạy Cha: Bài đáp ca hôm nay chứa đựng một lời Chúa hứa cho vua Ðavít: “Ðavít sẽ thưa với Ta: Chúa là Cha tôi”. Lời hứa này chúng ta đang được thừa hưởng: chúng ta trở thành con Thiên Chúa và được gọi Thiên Chúa là Cha. Trong tâm tình vui sướng được làm con Thiên Chúa, chúng ta hãy dâng lên Ngài lời kinh Lạy Cha.

– Trước lúc Rước Lễ: Chúng ta hãy đón rước Chúa vào lòng với những tâm tình sốt sắng như Ðức Mẹ ngày xưa. “Này con là tôi tớ Chúa. Xin hãy thực hiện nơi con điều Chúa muốn”. “Ðây Chiên Thiên Chúa, đây Ðấng cứu độ trần gian…”

VII. Giải tán

Chúa đã ở cùng anh chị em. Anh chị em hãy ra về và suốt tuần hãy nhớ ở cùng Chúa trong mọi nơi, mọi lúc và mọi việc anh chị em làm.