Là nhà sáng lập trung tâm chăm sóc giảm nhẹ đầu tiên và nhà đạo đức sinh học, cha Jan Kaczkowski người Ba Lan xác định bảo vệ phẩm giá con người vào cuối đời là cuộc chiến của cha. Cha đã dấn thân không mệt mỏi cho hoạt động bác ái này cho đến khi qua đời vào năm 2016. Câu chuyện của cha đã truyền cảm hứng cho bộ phim hiện đã có trên Netflix, và đã làm cho hàng triệu người xúc động.
Không có dấu hiệu gì báo trước là cha Jan sẽ trở thành một trong những người ủng hộ chăm sóc giảm nhẹ nổi tiếng nhất ở Ba Lan. Bị khuyết tật từ khi mới sinh, cha Jan bị suy giảm thị lực nghiêm trọng và di chuyển khó khăn. Cha đã nỗ lực hết sức để theo đuổi ơn gọi linh mục và ước mơ đã thành hiện thực vào năm 2002. Do sức khoẻ không có thể thi hành hoạt động mục vụ như các linh mục khác, cha Jan được giao phó làm linh mục tuyên uý tại bệnh viện ở thành phố Puck. Ở đây cha khám phá thiếu nguồn lực trong các dịch vụ chăm sóc giảm nhẹ cho các bệnh nhân mắc bệnh nan y và những người đang ở giai đoạn cuối đời.
cha Jan Kaczkowski
Hiểu được những đau khổ của những người đang chuẩn bị ra đi nhưng không được quan tâm chăm sóc, cha Jan quyết định xây dựng một trung tâm chăm sóc giảm nhẹ, và xem đây là một công việc cho hoạt động mục vụ suốt đời của mình.
Trung tâm y tế mang tên Cha Thánh Pio Năm dấu đã hoàn thành vào năm 2009. Với bằng tiến sĩ về đạo đức sinh học, cha Jan cũng là giám đốc của trung tâm. Trong vai trò này, cha trợ giúp bệnh nhân, đồng hành với những người hấp hối và gia đình của họ, đồng thời ban các Bí tích cho họ.
Vào tháng 6/2012, cha Jan được chẩn đoán mắc bệnh ung thư. Khi nhận được tin này, cha Jan coi đây là một sự giải thoát, mang lại cho cha một sức mạnh vượt qua những nghi ngờ. Cha nói: “Tôi không sợ gì hết. Tôi được tự do. Cám ơn căn bệnh ung thư vì đã giải thoát tôi khỏi nhiều nỗi sợ”.
Mặc dù sức khoẻ ngày càng giảm do căn bệnh nhưng cha Jan vẫn không ngừng các hoạt động tại trung tâm chăm sóc giảm nhẹ. Lo ngại trung tâm sẽ khó tiếp tục hoạt động sau khi cha ra đi, cha Jan đã bắt tay thực hiện một chiến dịch quyên góp, bao gồm các tài liệu sách vở, các hội nghị, video… Rất nhanh chóng cha đã được mời xuất hiện trên các chương trình truyền hình và phát thanh trên khắp Ba Lan. Vị linh mục yêu mến sự sống đã trở thành khuôn mặt quen thuộc của người dân Ba Lan. Mặc dù bị khuyết tật và ung thư nhưng khi cha xuất hiện trên các phương tiện truyền thông, mọi người thấy nơi cha là một người tràn đầy năng lượng với những quyết tâm lớn cho hoạt động bác ái.
Kiên quyết phản đối cái chết êm dịu và ủng hộ việc tiếp tục điều trị khi còn có thể, cha Jan cho rằng cần phải giáo dục mọi người về cái chết, và tôn trọng phẩm giá bệnh nhân ở giai đoạn cuối đời. Cần phải thay đổi cái nhìn của mọi người về cái chết. Cha đã tổ chức các khoá học dành cho sinh viên y khoa tại trung tâm Cha Thánh Pio về việc chăm sóc giảm nhẹ. Trong khoá học này các sinh viên được học hỏi, tìm hiểu cần nói gì và không nên nói gì với người sắp chết, tìm hiểu về nhu cầu thể lý và tinh thần, đặc biệt là tâm linh của bệnh nhân.
Kinh nghiệm đồng hành với các bệnh nhân đã được cha Jan viết lại trong một cuốn sách. Trong cuốn sách này cha nhấn mạnh rằng để chết bình an, trước hết cần phải sống tốt, sống bình an. Cha đưa ra những lời khuyên làm thế nào có thể tiếp tục sống bình an mặc dù đang phải chiến đấu với những căn bệnh hiểm nghèo. Cha chứng minh rằng cuộc sống của bệnh nhân ở giai đoạn cuối có ý nghĩa mạnh mẽ. Cha viết: “Tôi không làm phép thuật. Một người bị bệnh nặng thường đòi hỏi bạn sắp xếp lại toàn bộ cuộc sống của bạn và của những người thân, nhưng bệnh cũng cho bạn một điều gì đó. Chúng ta có thể đã chết từ lâu nhưng nhờ những nỗ lực của y học chúng ta vẫn còn hiện diện trên mặt đất này, chúng ta là một bất ngờ cho người khác và cho chính chúng ta. Bệnh cho chúng ta một khoảng cách thích hợp với thế giới và với chính chúng ta. Đó là một sức mạnh để sống với căn bệnh, để làm sâu sắc thêm tình thân với những người xung quanh, và đón nhận thân phận con người… cái chết”.
Đối với cha Jan, chìa khóa để sống tốt cũng như chết lành nằm ở chất lượng của mối quan hệ với người khác. Và đặc biệt là với chính Chúa. Cha viết: “Ý nghĩa của ơn gọi linh mục, ý nghĩa của cuộc đời tôi, là cử hành Hy tế Thánh và ở với người hấp hối”. Vị linh mục trẻ có lòng yêu mến Thánh Thể sâu sắc, sống với căn bệnh như một sự tham dự vào ơn cứu độ, trong sự hiệp thông với những đau khổ của Chúa Kitô. Cha thường nói: “Tôi bị bệnh với Chúa. Vì Thiên Chúa rất gần gũi với con người, thật vô lý khi đổ lỗi cho Chúa về sự dữ xảy ra với chúng ta hoặc thế giới. Vì vậy, tôi đã khám phá ra rằng khi tôi bị bệnh nan y, chính Chúa cảm thấy lo sợ và tuyệt vọng trong tôi và với tôi. Có thể nói, chính Chúa Kitô bị bệnh với tôi. Và Người cũng dễ bị tổn thương như tôi trong hoàn cảnh này”.
Chịu đau khổ với Chúa Kitô, để hiến mình cho người khác. Cho đến cùng, cha Jan vẫn tiếp tục đồng hành với những người hấp hối ở trung tâm chăm sóc giảm nhẹ. Cha qua đời một ngày sau lễ Phục sinh năm 2016, ở tuổi 38. Bằng mạng sống để bảo vệ phẩm giá của những người mong manh nhất, cha Jan đưa ra một chứng tá quý giá cho thời nay bị đánh dấu bởi cám dỗ thực hành cái chết êm dịu.
Ngọc Yến
Nguồn: vaticannews.va/vi