Dùng hình ảnh Đức Giáo hoàng để áp đặt “chế độ ăn uống thuần chay” là một loại khinh miệt giai cấp và hoàn toàn vô ý thức về tình trạng nghèo khổ.
Một tổ chức Phi Chính Phủ Mỹ đề nghị tặng Đức Phanxicô một triệu đôla nếu ngài ăn rau trái (Vegan) trong vòng 40 ngày khi Mùa Chay bắt đầu vào ngày 6 tháng 3 sắp tới. Các nhân vật nổi tiếng như các ông Joaquin Phoenix và Yann Arthus-Bertrand ủng hộ sáng kiến này.
Trong một bản tin, tổ chức Million Dollar Vegan (Triệu Đôla Vegan) tuyên bố: “Mỗi người ăn chay Vegan trong Mùa Chay sẽ tiết kiệm các-bon tương đương một chuyến bay từ Luân Đôn đến Bá Linh. Nếu tất cả người công giáo trên hành tinh này đều làm như vậy thì sẽ tiết kiệm số năng lượng tương đương hàng năm của một nước như Phi Luật Tân.” Không tránh được. Mục đích hoàn toàn đáng ca ngợi, thậm chí có thể biện minh được vì Đức Phanxicô đã chọn triều giáo hoàng của mình đi theo bước chân của Thánh Phanxicô Axixi.
Môi sinh toàn diện theo Thông điệp Chúc tụng Chúa Laudato si’
Trong Thông điệp Chúc tụng Chúa, Đức Phanxicô đã viết về Thánh Phanxicô Axixi: “Chứng từ của ngài cho chúng ta thấy một môi sinh toàn diện đòi hỏi phải mở ra các phạm trù vượt quá ngôn ngữ toán học hay sinh học và hướng chúng ta đến bản chất cốt lõi của con người. Giống như khi chúng ta yêu ai, mỗi khi chúng ta nhìn mặt trời, mặt trăng hay súc vật dù là những súc vật bé nhỏ nhất, phản ứng chúng ta là ca hát, kết hợp với các sinh vật khác để cùng ca ngợi.” Đức Phanxicô còn nhấn mạnh thêm (35) : “Đường xá, các trồng trọt mới, các hàng rào, các đê đập và các xây dựng khác dần dần chiếm hữu môi trường sống, và đôi khi phân chia chúng đến mức mà quần thể động vật không còn di cư hay tự do di chuyển, một số loài còn bị đe dọa tuyệt chủng.” Môi sinh toàn diện đề nghị một sự bảo vệ toàn cầu cho con người, cho thiên nhiên, cho hệ sinh thái đứng trước loại văn hóa sa thải đầu độc thế giới hiện đại.
Chủ trương ăn thức ăn thực vật: lệch lạc ý thức hệ
Chủ trương ăn thức ăn thực vật đề nghị một lối sống không tiêu thụ các sản phẩm từ động vật là chuyện có thể hiểu được. Việc khai thác động vật, điều kiện sống của chúng, đau khổ của chúng, tóm tắt hoàn cảnh sống như địa ngục của súc vật phải làm chúng ta thường xuyên chất vấn đến vấn đề này. Nuôi súc vật trong thời gian ngắn nhất là thảm kịch cho môi trường, súc vật bị làm cho đau đớn và bị hạ thịt một cách kinh khủng. Cũng như mọi ý thức hệ khác – hoặc đạo đức cá nhân tìm cách thu hút ngày càng nhiều đồ đệ bằng cách định hình lại cách sống của họ – thì chủ trương ăn tuyền thực vật đụng đến sự riêng tư, cụ thể là đụng đến thức ăn của chúng ta. Sự xâm nhập vào thói quen bình thường nhất này có một cái gì gây khó chịu và ấu trĩ, lại được phóng đại bởi các chiến dịch quảng cáo và truyền thông cổ động, bằng chứng qua sự cường điệu mới nhân Mùa Chay sắp đến. Với Thông điệp Chúc tụng Chúa, Đức Phanxicô đã tạo tiếng vang trong dư luận thế giới để bảo vệ môi trường, hơn bất cứ tiếng vang nào của loa phóng thanh các show thương mại. Người công giáo không cần một cơ quan Phi Chính Phủ hứa hẹn cho tiền để làm cho dân chúng nhận thức vấn đề này.
Một cách tượng trưng, thực phẩm là Chúa cho con người hàng ngày: là một ơn và con người – là người tin hay không tin – đều được nuôi dưỡng với những gì họ muốn và nhất là với những gì họ có thể có. Cấm một thức ăn, là giả dụ rằng mọi người đều có chọn lựa ăn cái gì mình thích, nhưng hàng ngày chúng ta đều thấy cảnh người không có ăn ngoài đường, hay qua thực tế đau lòng: có thức ăn là cả một thách thức. Dùng hình ảnh Đức Giáo hoàng để áp đặt “chế độ ăn uống thuần chay” là một loại khinh miệt giai cấp và hoàn toàn vô ý thức về tình trạng nghèo khổ.
Mùa Chay còn đi xa hơn là ăn kiêng
Cuối cùng hạ Mùa Chay xuống, xem đây như thời gian ăn kiêng là giảm ý nghĩa của Mùa Chay rất nhiều. Lời của Chúa Giêsu trong chương 5 Tin Mừng Thánh Mát-thêu: “Không phải cái vào miệng làm cho con người ra ô uế, nhưng cái từ miệng xuất ra, cái đó mới làm cho con người ra ô uế.” Cả một khác biệt căn bản giữa sứ điệp của Tin Mừng và nội dung của một quảng cáo! Nếu Mùa Chay đi trước lễ Phục Sinh là để mời gọi người công giáo hãm mình và tiết độ, chứ không phải chỉ giới hạn vào việc ăn rau ăn đậu. Mùa Chay còn hơn thế! Sức mạnh thiêng liêng của Mùa Chay là ở việc hướng nội, mời gọi mỗi người xét mình, xem lại lỗi lầm, tội lỗi của mình để được tái sinh trong đêm Phục Sinh. Dĩ nhiên dịp này cũng là dịp chúng ta chú ý đến những gì trong chén cơm của mình, nhưng cũng là chú ý đến những gì trong tâm hồn, trong tư tưởng đen tối nhất của chúng ta. Trên quan điểm này, tổ chức Triệu Đôla Vegan đã phạm hai lỗi lầm, đã dùng sức mạnh truyền thông của Đức Giáo hoàng, đã không hiểu về việc tu đức vừa tinh thần vừa thể xác trong Mùa Chay hàng năm, sự nghiệm nhặt cũng như việc đi tìm sự thanh khiết. Chúng ta hy vọng tháng Mùa Chay này sẽ hữu ích và phong phú cho các chuyên gia chuyên đi tìm quảng cáo trên truyền thông sẽ hướng tới nhiều hơn đến lòng khiêm nhường và giá trị tinh thần.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch (phanxico.vn)