Bài Ðọc I: St 2, 4b-9. 15
“Thiên Chúa đem con người đặt vào vườn Êđen để con người canh tác và coi sóc đất đai”.
Trích sách Sáng thế.
Ngày Đức Chúa là Thiên Chúa làm ra đất và trời, chưa có bụi cây ngoài đồng nào trên mặt đất, chưa có đám cỏ ngoài đồng nào mọc lên, vì Đức Chúa là Thiên Chúa chưa cho mưa xuống đất và không có người để cày cấy đất đai. Nhưng có một dòng nước từ đất trào lên và tưới khắp mặt đất. Đức Chúa là Thiên Chúa lấy bụi từ đất nặn ra con người, thổi sinh khí vào lỗ mũi, và con người trở nên một sinh vật. Rồi Đức Chúa là Thiên Chúa trồng một vườn cây ở Êđen, về phía đông, và đặt vào đó con người do chính mình nặn ra. Đức Chúa là Thiên Chúa khiến mọc lên từ đất đai đủ mọi thứ cây trông thì đẹp, ăn thì ngon, với cây trường sinh ở giữa vườn, và cây cho biết điều thiện điều ác. Đức Chúa là Thiên Chúa đem con người đặt vào vườn Êđen, để cày cấy và canh giữ đất đai.
Đó là lời Chúa.
Đáp ca: Tv 103, 1bc và 14a. 14b-15. 20-21. 22-23. 24
Đáp: Lạy Chúa là Thiên Chúa con thờ, Chúa muôn trùng cao cả.
Xướng: 1) Lạy Chúa là Thiên Chúa con thờ, Chúa muôn trùng cao cả! Ngài khiến mọc cỏ xanh nuôi sống đàn gia súc, làm tốt tươi thảo mộc cho người thế hưởng dùng.
Đáp: Lạy Chúa là Thiên Chúa con thờ, Chúa muôn trùng cao cả.
2) Từ ruộng đất, họ kiếm ra cơm bánh, chế rượu ngon cho phấn khởi lòng người, xức dầu thơm cho gương mặt sáng tươi, nhờ cơm bánh mà no lòng chắc dạ.
Đáp: Lạy Chúa là Thiên Chúa con thờ, Chúa muôn trùng cao cả.
3) Đêm trở lại khi Chúa buông màn tối, chốn rừng sâu, muôn thú tung hoành. Tiếng sư tử gầm lên vang dội, chúng săn mồi, gào xin Chúa cho ăn.
Đáp: Lạy Chúa là Thiên Chúa con thờ, Chúa muôn trùng cao cả.
4) Ánh dương lên, chúng bảo nhau về, tìm hang hốc, chui vào nằm nghỉ. Đến lượt con người ra đi làm lụng, những mải mê tới lúc chiều tà.
Đáp: Lạy Chúa là Thiên Chúa con thờ, Chúa muôn trùng cao cả.
5) Công trình Ngài, lạy Chúa, quả thiên hình vạn trạng! Chúa hoàn thành tất cả thật khôn ngoan, những loài Chúa dựng nên lan tràn mặt đất.
Đáp: Lạy Chúa là Thiên Chúa con thờ, Chúa muôn trùng cao cả.
Bài đọc 2: Cv 20, 32-35
“Những gì cần thiết cho tôi và cho những người sống với tôi, chính đôi tay này tự cung cấp lấy”.
Trích sách Công vụ Tông Đồ.
Khi ấy, ông Phaolô ngỏ lời cùng các kỳ mục trong cộng đoàn Êphêxô rằng: “Giờ đây, tôi xin phó thác anh em cho Thiên Chúa và cho lời ân sủng của Người, là lời có sức xây dựng và ban cho anh em được hưởng phần gia tài cùng với tất cả những người đã được thánh hiến. “Vàng bạc hay quần áo của bất cứ ai, tôi đã chẳng ham. Chính anh em biết rõ: những gì cần thiết cho tôi và cho những người sống với tôi, đôi tay này đã tự cung cấp. Tôi luôn tỏ cho anh em thấy rằng phải giúp đỡ những người đau yếu bằng cách làm lụng vất vả như thế, và phải nhớ lại lời Chúa Giêsu đã dạy: cho thì có phúc hơn là nhận.”
Đó là lời Chúa.
Alleluia: Ga 15, 4a.5b
Alleluia, alleluia! – Chúa nói: “Hãy ở lại trong Thầy như Thầy ở lại trong anh em. Ai ở lại trong Thầy, thì sinh nhiều hoa trái”. – Alleluia.
Hoặc đọc: Ga 6,27a
Alleluia, alleluia! – Chúa nói: “Hãy ra công làm việc, không phải vì của ăn mau hư nát, nhưng để có lương thực trường tồn đem lại hạnh phúc trường sinh”. – Alleluia.
Phúc Âm: Mt 25, 14-30
“Ông đã giao cho tôi năm yến, tôi đã gây lời được năm yến khác đây”.
Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo thánh Mátthêu.
Khi ấy, Đức Giêsu kể cho các môn đệ nghe dụ ngôn này: “Người kia sắp đi xa, gọi đầy tớ đến mà giao phó của cải mình cho họ. Ông đưa cho người này năm yến, người kia hai yến, người khác nữa một yến, tuỳ khả năng riêng mỗi người. Rồi ông ra đi. Lập tức, người đã lãnh năm yến lấy số tiền ấy đi làm ăn, và gây lời được năm yến khác. Cũng vậy, người đã lãnh hai yến gây lời được hai yến khác. Còn người đã lãnh một yến thì đi đào lỗ chôn giấu số bạc của chủ.
Sau một thời gian lâu dài, ông chủ các đầy tớ ấy đến và yêu cầu họ thanh toán sổ sách. Người đã lãnh năm yến tiến lại gần, đưa năm yến khác, và nói: ‘Thưa ông chủ, ông đã giao cho tôi năm yến, tôi đã gây lời được năm yến khác đây.’ Ông chủ nói với người ấy: ‘Khá lắm! Anh đúng là tôi tớ tài giỏi và trung thành! Được giao ít mà anh đã trung thành, thì tôi sẽ giao nhiều cho anh. Hãy vào mà hưởng niềm vui của chủ anh!’ Người đã lãnh hai yến cũng tiến lại gần và nói: ‘Thưa ông chủ, ông đã giao cho tôi hai yến, tôi đã gây lời được hai yến khác đây.’ Ông chủ nói với người ấy: ‘Khá lắm! Anh đúng là tôi tớ tài giỏi và trung thành! Được giao ít mà anh đã trung thành, thì tôi sẽ giao nhiều cho anh. Hãy vào mà hưởng niềm vui của chủ anh!’ Rồi người đã lãnh một yến cũng tiến lại gần và nói: ‘Thưa ông chủ, tôi biết ông là người hà khắc, gặt chỗ không gieo, thu nơi không vãi. Vì thế, tôi đâm sợ, mới đem chôn giấu yến bạc của ông dưới đất. Của ông vẫn còn nguyên đây này!’ Ông chủ đáp: ‘Anh thật là tôi tớ xấu xa và biếng nhác! Anh đã biết tôi gặt chỗ không gieo, thu nơi không vãi, thì đáng lý anh phải gởi số bạc của tôi vào ngân hàng, để khi tôi đến, tôi thu được cả vốn lẫn lời chứ!
Vậy các ngươi hãy lấy yến bạc khỏi tay nó mà đưa cho người đã có mười yến. Vì phàm ai đã có, thì được cho thêm và sẽ có dư thừa; còn ai không có, thì ngay cái đang có, cũng sẽ bị lấy đi. Còn tên đầy tớ vô dụng kia, hãy quăng nó ra chỗ tối tăm bên ngoài: ở đó, người ta sẽ phải khóc lóc nghiến răng’.”
Đó là lời Chúa.
Hoặc đọc: Ga 5, 16-20
“Chúa Cha yêu Chúa Con, và bày tỏ cho Chúa Con biết mọi việc mình làm”.
Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo thánh Gioan.
Sau khi Chúa Giêsu chữa lành một người bệnh trong ngày Sabát, Đức Giêsu tuyên bố với người Do Thái rằng: “Cho đến nay, Cha tôi vẫn làm việc, thì tôi cũng làm việc”. Bởi vậy, người Do Thái lại càng tìm cách giết Đức Giêsu, vì không những Người phá luật Sabát, lại còn nói Thiên Chúa là Cha của mình, và như thế là tự coi mình ngang hàng với Thiên Chúa.
Đức Giêsu lên tiếng nói với họ rằng: “Thật, tôi bảo thật các ông: người con không thể tự mình làm bất cứ điều gì, ngoại trừ điều Người thấy Chúa Cha làm; vì điều gì Chúa Cha làm, thì người con cũng làm. Quả thật, Chúa Cha yêu người con và cho người con thấy mọi điều mình làm, lạïi sẽ còn cho người con thấy những việc lớn lao hơn nữa, khiến chính các ông cũng phải kinh ngạc”.
Ðó là lời Chúa.
Suy niệm 1 (Mt 25, 14-30): LÀM ĂN SINH LỜI
Mồng Ba Tết, chúng ta xin Chúa thánh hóa công ăn việc làm.
Chúng ta muốn dâng cho Chúa
những điều chúng ta đang làm ở công ty, ở trường, ở chợ,
ở phòng thí nghiệm, ở sân khấu, ở nhà thương,
hay ở góc tối âm thầm của một căn phòng nhỏ.
Chúng ta muốn dâng cho Chúa
những việc giúp chúng ta đủ ăn, đủ mặc, đủ sống,
những việc làm đem lại lợi ích cho tha nhân,
những việc làm cho trái đất này đẹp hơn, đáng sống hơn.
Tất cả những việc ấy, dù nhỏ bé hay trần tục, tầm thường,
chúng ta xin trao vào tay Chúa,
để chúng trở nên vĩ đại, thánh thiêng, và cao cả.
Ngay từ lúc sáng thế, làm việc không phải là một hình phạt,
nhưng là một đặc quyền Thiên Chúa dành cho con người.
Ngài cho họ được cộng tác với Ngài trong công trình sáng tạo.
Công trình này, tuy tốt đẹp, nhưng vẫn còn dở dang.
Thiên Chúa cố ý để dở dang và mong con người hoàn thiện nó.
“Cho đến nay Cha Tôi vẫn làm việc, và Tôi cũng làm việc” (Ga 5,17).
Làm việc là hoạt động của Thiên Chúa hướng về con người.
Làm việc cũng là hoạt động của con người hướng về Thiên Chúa.
Bài Tin mừng hôm nay là một dụ ngôn khá đặc biệt,
vì rất gần với chuyện ngoài đời như làm ăn, đầu tư, sinh lời.
Dụ ngôn kể chuyện một ông chủ phải đi xa,
nên cấp vốn cho các đầy tớ của mình.
Ông tin tưởng họ và dám giao cho họ những số vốn rất lớn,
nhưng không phải ai cũng như nhau.
Người được năm yến, người hai yến, người một yến.
Có sự khác biệt như vậy vì ông biết khả năng của từng người.
Điều ông muốn là các đầy tớ dùng số vốn đó mà kinh doanh.
Hai anh đầy tớ đầu tiên quả xứng đáng với kỳ vọng của ông.
Anh lãnh năm yến đã sinh lợi được năm yến khác.
Anh lãnh hai yến đã sinh lợi được hai yến nữa.
Còn anh thứ ba thì đào lỗ chôn dấu nén bạc của chủ.
Sau một thời gian dài, ông chủ trở về, kêu họ tính sổ.
Hai anh đầy tớ đầu tiên được khen một câu giống hệt nhau:
“Khá lắm, hỡi đầy tớ tài giỏi và trung thành,
được giao ít mà anh trung thành, tôi sẽ giao nhiều cho anh.
Hãy vào hưởng niềm vui của chủ anh !” (Mt 25,21.23).
Như thế, người đầy tớ sinh lợi hai yến
cũng được khen thưởng như người sinh lợi năm yến,
vì anh ấy đã cố gắng hết sức với số vốn nhỏ hơn được giao.
Đến lượt anh đầy tớ thứ ba, người được giao một yến.
Anh này coi ông chủ là người hà khắc, bất công,
quen gặt thu ở nơi mình không gieo vãi (Mt 25,24).
Chính vì thế anh sợ, mới đem chôn giấu yến bạc đi.
Anh bị chủ mắng là đầy tớ tồi tệ và biếng nhác,
vì yến bạc còn nguyên, không sinh lợi được chút nào.
Ông chủ có hà khắc như anh này nghĩ không?
Ông có bắt các đầy tớ đầu tư để sinh lợi cho mình không?
Rõ ràng là không, vì ông đã lấy lại yến bạc của anh cuối,
để đưa cho anh đầu tiên,
dù anh này hiện đang có mười yến (Mt 25,28).
Ông chủ đi xa là hình ảnh của Đức Giêsu,
còn chúng ta như đầy tớ chờ Ngài đến vào ngày Quang Lâm.
Trong khi chờ đợi, Ngài đòi chúng ta phải kinh doanh,
với số vốn Ngài ban là các khả năng tự nhiên và siêu nhiên.
Dù vốn nhiều hay ít, Ngài không cho phép chúng ta ngồi yên,
giữ khư khư nén bạc, vì sợ thua lỗ hay mất vốn.
Ngài muốn chúng ta mạnh dạn, và đôi khi liều lĩnh
dấn thân vào những công việc mới mẻ, khó khăn.
Ngài không đòi chúng ta phải nộp cho Ngài cả vốn lẫn lời.
Hạnh phúc của Thiên Chúa là thấy chúng ta trưởng thành
nhờ cùng làm việc với Thiên Chúa cho trái đất này,
để phục vụ những anh chị em thiếu may mắn.
Cuộc đời của Kitô hữu được ví như chuyện kinh doanh.
Vào ngày tận thế, Chúa sẽ nói với tôi câu nào:
“Hỡi đầy tớ trung tín tốt lành”
hay: “Hỡi đầy tớ xấu xa biếng nhác?”
Cầu Nguyện
Lạy Chúa, con cám ơn Chúa
về tất cả những điều Chúa đòi hỏi nơi con trong suốt cuộc đời.
Chúc tụng Chúa về thời đại con đang sống.
Chúc tụng Chúa về những giờ phút sướng vui
và những ngày tủi thân buồn bã.
Chúc tụng Chúa về cả những gì
Chúa đã không cho con được hưởng.
Lạy Chúa, xin đừng sa thải
người tôi tớ bất xứng và lười biếng của Chúa đây.
Ôi lạy Chúa khôn ngoan, nhân hậu và yêu thương,
xin đừng đuổi con xa Chúa.
Xin giữ con để con luôn phụng sự Chúa trong suốt đời con.
Xin giữ con để con phục vụ bất cứ điều gì Chúa muốn.
Dù khi mỏi mệt, dù khi chán chường,
con xin Chúa vẫn luôn kiên nhẫn,
để không bao giờ mỏi mệt về con,
và giữ con luôn luôn phụng sự Chúa.
Xin Chúa đến giúp con,
ban cho con ơn bắt đầu và lại bắt đầu,
cho con biết cậy trông
cả những khi cùng đường tuyệt vọng,
cho con tin chắc rằng Chúa sẽ thắng,
một chiến thắng huy hoàng nơi con. (Karl Rahner)
Suy niệm 2 (Ga 5, 16-20): CHA TÔI VẪN LÀM VIỆC
Làm ăn sinh sống là chuyện quan trọng.
Nó chiếm phần lớn thời giờ và tâm lực của chúng ta,
nên Hội Thánh Việt Nam muốn dành ngày Mồng Ba Tết
để thánh hóa công ăn việc làm.
Làm việc không phải là chuyện trần tục, đáng khinh.
Làm việc nằm ở giữa lòng Thiên Chúa.
Có người nghĩ rằng trên thiên đàng,
Thiên Chúa chỉ biết khoanh tay vui hưởng hạnh phúc
trong một ngày sa-bát dài vô tận.
Thật ra, Thiên Chúa chúng ta vẫn làm việc không ngơi.
“Cho đến nay, Cha tôi vẫn làm việc” (Ga 5, 17)
Nếu Thiên Chúa là Tình Yêu
thì Ngài cũng là một Thiên Chúa làm việc.
Vì Ngài không ngừng yêu chúng ta
nên Ngài cũng không ngừng làm việc,
bởi lẽ công việc biểu lộ Tình Yêu.
Sáng tạo và tiếp tục sáng tạo là việc của Thiên Chúa.
Ngài ban sự sống, duy trì và làm cho nó lớn lên.
“Chính trong Ngài mà chúng ta sống, cử động và hiện hữu.”
Có thể nói hạnh phúc của Thiên Chúa trên trời
là làm việc để phục vụ cho con người dưới thế.
Thiên Ðàng có những cửa sổ quay về trần gian !
Ðức Giêsu, Con Thiên Chúa, cũng say mê làm việc.
Làm người là một việc lớn Cha giao cho Ngài,
một công việc khó khăn đòi nhiều năm tập luyện.
Những năm dài âm thầm ở Na-da-rét,
cũng là thời gian miệt mài làm việc
để nuôi sống bản thân và cha mẹ.
Những ngày tháng lê gót khắp xứ Pa-lét-tin
để loan báo Tin Vui cho người nghèo khổ
và băng bó vết thương cho người đau yếu.
Những ngày mải mê phục vụ, thầy trò không có giờ ăn.
Những khi đói khát, lang thang, đầu không chỗ tựa.
Những khi mệt nhoài, nằm ngủ say trên thuyền.
Cả ngày sa-bát cũng là ngày làm việc,
vì ngày của Chúa cũng là ngày để phục vụ con người,
Ðức Giêsu luôn canh cánh bên lòng về việc Cha giao.
Cha muốn Con cứu chuộc nhân loại
bằng cái chết đầy yêu thương tha thứ.
Trên thập giá Ngài nói: “Thế là đã được hoàn tất” (Ga 19, 30).
Ðức Giêsu thanh thản ra đi khi đã vuông tròn việc Cha giao.
“Cha tôi vẫn làm việc, thì tôi cũng làm việc.”
Noi gương Ðức Giêsu, việc làm của từng người chúng ta
phải gắn bó với việc sáng tạo của chính Thiên Chúa.
Lao động không phải là hình phạt, nhưng là một bổn phận:
“Nếu ai không muốn làm việc thì đừng có ăn” (2Tx 3, 10).
Lao động nào cũng đòi sự cố gắng của toàn bộ con người.
Hãy đầu tư nhiều tình yêu vào công việc nhỏ bé.
Lao động là vinh quang cho con người
vì làm cho con người trở nên ông chủ của vũ trụ.
Lao động là vinh quang cho Thiên Chúa
vì làm cho trái đất được trở nên thần linh hơn.
Cầu Nguyện
Lạy Chúa, đây là ước mơ của con về thế giới:
Con mơ ước tài nguyên của cả trái đất này
là thuộc về mọi người, mọi dân tộc.
Con mơ ước
không còn những La-da-rô đói ngồi ngoài cổng,
bên trong là người giàu yến tiệc linh đình.
Con mơ ước mọi người đều có việc làm tốt đẹp,
không còn những cô gái đứng đường
hay những người ăn xin
Con mơ ước
những người thợ được hưởng lương xứng đáng,
các ông chủ coi công nhân như anh em.
Con mơ ước
tiếng cười trẻ thơ đầy ắp các gia đình,
các công viên và bãi biển đầy người đi nghỉ.
Lạy Chúa của con,
con ước mơ một thế giới đầy màu xanh
xanh của rừng, xanh của trời, xanh của biển,
và xanh của bao niềm hy vọng
nơi lòng những ai ham sống và ham dựng xây.
Nếu Chúa đã gieo vào lòng con những ước mơ,
thì xin giúp con thực hiện những ước mơ đó.
Lm. Antôn Nguyễn Cao Siêu, S.J